طب سنتی و شیر – هم غذا و هم دارو

شیر اولین و طبیعی ترین غذای انسان است. بر خلاف بسیاری از غذاها شیر، یک غذای کامل است که با برخورداری از ترکیبات مهمی چون پروتئین، کلسیم، سدیم، پتاسیم، منیزیم، روی، مس، آهن، ید، گوگرد، فسفر و ویتامین های ب ، آ ، د و مواد معدنی، نارسایی های ناشی از سوء تغذیه را جبران می کند.

خدای مهربان نیاز به شیر و چگونگی نوشیدن آن را در وجود انسان قرار داده است. بدین سان آدمی زندگی را با شیر آغاز کرده و لذت حیات را با طعم شیر تجربه می کند. برای همین است که طعم شیر طعم حیات است.

متاسفانه بسیاری از مردم، شیر نمی خورند و اگر می خورند به دلیل عدم اطلاع از نحوه مصرف صحیح آن، مواد موثره شیر، جذب بدنشان نمی شود که نتیجه آن، خروج از اعتدال و گرفتار شدن به بیماری های مختلف و گاه صعب العلاج و انواع کم خونی می باشد. 

دو باور غلط: 

«شیر با من سازگار نیست!» ، «به جای شیر، ماست و دوغ می خورم!»

از آنجا که قند شیر (لاکتوز) در اکثر افراد باعث تهوع، دل پیچه و اسهال می شود، بعضی از مردم فکر می کنند شیر با بدن آن ها سازگار نیست اما اگر بتوانند تا 10 روز صبح ناشتا یک استکان کوچک از ترکیب شیر و عسل را میل کرده و عوارض آن (دل پیچه و اسهال) را تحمل کنند، کبدآنزیم های مهارکننده لاکتوز (لاکتاز) را ساخته و در روده ها مستقر می کند و این مشکل به کلی از بین می رود. نتیجه مصرف روزانه شیر، قرار گرفتن بدن در خط سلامتی و دوری از تمام بیماری ها است.

درست است که ماست، میکروب های بد روده را از بین می برد اما ماست و دوغ نه تنها جای شیر را نمی گیرند بلکه مصرف زیاد آن ها باعث اختلال در متابولیسم بدن، درد مفاصل، سردی معده و قلب، گرفتگی عضلات، کم خونی، پایین آمدن سیستم ایمنی بدن و ده ها بیماری دیگر می شود؛ لذا توصیه می کنیم در طول هفته فقط دو بار ماست تازه شیرین (غیرصنعتی) آن هم به مقدار یک پیاله کوچک میل شود.

شرایط مهم جذب مواد موثره شیر در خون: 

• شیر باید کم چرب و پاستوریزه باشد؛ شیر محلی پر از چربی است و حتی اگر سر شیر آن را جمع کنید باز هم پر از چربی است و چربی برای بدن بسیار ضرر دارد چون سر شیر و خامه سرد و تر هستند و حرارت غریزی قلب را کم کرده و باعث گرفتگی عروق قلب و بسیاری از بیماری ها می شوند.
• شیر باید به صورت ولرم متمایل به داغ میل شود؛ چون مزاج معده مرطوب است و خوردن شیر به صورت سرد، حرارت معده را کم کرده و عمل جذب را دچار اختلال می کند و باعث بعضی از بیماری ها مثل سنگ کلیه می شود.

• شیر داغ باید 5 دقیقه بعد از جوشیدن، با عسل مخلوط شود تا خشکی عسل، رطوبت بسیار زیاد شیر را به حداقل رسانده و جذب صورت گیرد. خرما و شیره انگور به دلیل رطوبتی که دارند جذب کامل مواد موثره شیر را به دنبال ندارند و نمی توانند جایگزین عسل شوند.

(در روایات معصومین علیهم السلام و همچنین در کتاب قانون بوعلی بر ترکیب شیر با عسل تأکید شده است)

• چون شیر بسیار لطیف است حتماً باید با معده خالی میل شود تا کاملاً جذب گردد. در دو زمان معده خالی است:

1. صبح قبل از صرف صبحانه

2. عصر (یعنی 4 یا 5 ساعت بعد از صرف ناهار)

تذکر: شیری که با شرایط بالا میل شود سریعاً به خون تبدیل شده و خون ما را گرم و رقیق کرده و آن را به سطح پوست نزدیک می کند و بعد از مدتی رنگ صورت سرخ و سفید می شود. سرخ و سفیدی پوست، نشانه سلامتی و اعتدال در بدن است. یکی از این موارد اعتدال، تنظیم شدن فشار خون می باشد.

در چه شرایطی نباید شیر مصرف کنیم؟ 

مصرف شیر در افرادی که خلط غالب (سودا، بلغم، صفرا، دم) دارند، به دلیل سریع الاستحاله بودن خون، باعث تشدید خلط غالب در آنان می گردد؛ در این صورت اگر پس از مصرف شیر، رنگ صورت زرد و سیاه و تیره تر شد نشانه غلبه صفرای سوخته یا بلغم سوخته است و اگر قرمز و سیاه شد نشانه دم سوخته می باشد که در این موارد باید مصرف شیر چند روز قطع گردد و از کپسول ایارج فیقرا که اخلاط مضر را از خون دفع می کند یا شربت مصفی خون استفاده شود تا رنگ و روی به حالت قبل بازگردد و دوباره به مصرف شیر ادامه داد. افرادی که حرارت و صفرای زیادی دارند در فصل تابستان یک روز در میان شیر مصرف کنند.

مسیر نادرست تغذیه و درمان؛ مبارزه با معلول به جای مقابله با علت 

متاسفانه امروزه ترویج مراکز درمانی، واردات دارو و تجهیزات پزشکی، تولید وسیع داروهای آنتی بیوتیک و کورتون، جراحی های بی شمار و بالا بردن تعداد تخت های بیمارستانی که یک سوم بودجه کشور را صرف خود می کند در دستور کار قرار دارد و با این حال همواره خبر از نبود بودجه داده می شود؛

اما می توان با مدیریت تغذیه و مصرف حداقل یک وعده غذای کامل در روز، درصد بیماری ها را در جامعه به پایین ترین حد ممکن رساند؛ غذای ناقص یا سرد است و یا گرم، اما غذای کامل هم سردی و هم گرمی دارد و چون اعضای بدن ما به دو قسم سرد و گرم تقسیم می شوند، مصرف غذای کامل، تمام اعضای بدن را تغذیه می کند و عدالت را در همه اعضای بدن پیاده می کند که نتیجه اش سلامت و تندرستی است.

یکی از اشتباهات تغذیه ای ما این است که می خواهیم حرارت غریزی را با خوردن سردی کنترل کنیم که نتیجه اش سرد شدن معده و سفیدی زبان است در حالیکه راه درست این است که ما با مصرف غذاهای گرم و تر مثل شیر، حرارت بدن را کنترل کنیم که پس از کنترل آن، عطش و میل به غذاهای سرد و تر، آب یخ، ترشی، ماست و دوغ در ما کم می شود و چون سردی نمی خوریم هرگز بیمار نمی شویم.

نان گندم و شیر

غذای کاملی که بتوان هر روز آن را سر سفره آورد دو چیز بیشتر نیست: یکی نان گندم و دیگری شیر؛ اما نان طلایی و نرم گندم را با لطایف الحیل تبدیل به نان سفیدی کردند که زود خشک می شود و خود عامل بسیاری از بیماری ها است و شیر را که دومین غذای کامل است مورد بی مهری قرار داده و دوست و دشمن در مذمت آن داستان ها گفتند. نتیجه این تبلیغات سوء، کم شدن مصرف شیر و در برخی موارد، حذف آن از سبد غذایی ما ایرانیان شده است.

اکنون وظیفه یکایک ما این است که با همتی فراگیر در جهت اصلاح تغذیه گام برداریم و فرهنگ مصرف غذای کامل (شیر و نان گندم) را دوباره در جامعه ایجاد کنیم تا ثروت های جامعه به جای هزینه شدن در درمان، صرف تغذیه سالم و پرورش نیروهای پرتوان و کارآمد برای جامعه اسلامی شود.