تدابیر درمانی فصل بهار با طب سنتی
عدّه ای طبیعت بهار را معتدل، و برخی گرم و مرطوب می دانند امّا در واقع باید گفت که مزاج فصل بهار، گرم و مرطوب در حد اعتدال است و به سبب اعتدال مزاج و لطافت، مقوی قوا و روح طبّی است و موجب تقویت آنها می گردد. این فصل موافق با تمام سنین است و به ویژه برای پیران و صاحبان مزاج سرد و خشك (سوداوی ها) مناسب ترین فصل برای زندگی و سلامت است امّا بلای جان دَموی هاست که به خواب و خمیازه و کش آمدن بدن، گرفتار اند.
تدابیر بهاری
الف- خون گیری
با توضیحات بالا معلوم می شود که چرا بهار بهترین فصل برای اقداماتی مانند حجامت، فصد و زالو اندازی است. این تدابیر، هم اخلاط فاسد را از بدن خارج می کنند و هم غلبه خون را می کاهند. شاید به همین دلیل ساده است که بسیاری از افراد دچار آلرژی بهاری، تنها با یک حجامت ساده، درمان می شوند.
ب- سایر پاکسازی ها
تخلیه و تصفیه مزاج به ویژه قی كردن و استفاده از مسهلات: بهترین زمان شروع پاكسازی بهاره، در آغاز بهار، پیش از انبساط و تخلخل اخلاط و پر شدن رگ ها و اندام ها از آن است.
ج- تدابیر تغذیه ای
از پر خوری و برهم خوری پرهیز شود.
غذاهای خونساز مثل گوشت ها، شیرینی های قوی، روغن ها، تخم مرغ و ... کمتر مصرف شوند.
خوردنی ها و آشامیدنی هاى با طبع گرم و به ویژه با طبع گرم و تر، محدود شوند.
از خوردن غذاهای شور، تلخ و تند و تیز پرهيز شود.
از خوردن غذا هاى غلیظ مانند کله پاچه، گوشت گاو، خامه، ماست ترش و ... خودداری شود.
مصرف غذاهای کنسروی و مانده در این فصل حتی از فصول دیگر هم مضرتر است.
در این فصل بهتر است از غذاهایی با طبع سرد استفاده کرد تا رقّت اخلاط را تعدیل و حرکت آنها را کند کنند.
غذاهایی مانند بورانی اسفناج، بورانی شبدر و یونجه، آش شبدر و قره قروت؛ چلو گشنیز با گوشت جوجه خروس محلی(غذایی مناسب برای اطفال در این فصل، چراکه گوشت جوجه خروس لطیف و زودهضم است و فضولات کمی به جای می گذارد.
نوشیدنی ها و رب های خنک و فرونشاننده گرما مانند شربت ریواس، شربت زرشك، شربت آبغوره، شربت آب لیمو، شربت رب انار، سکنجبین؛ کاهو سکنجبین؛ سوپ جو؛ ماءالشعیر طبی؛ آب گیاهان و سبزی های صحرایی بهاری به ویژه اگر مخلوطی از چند تای آنها باشد.
حبوبات با طبع خنک مانند ماش، نخود فرنگی و جو.
عرق های گیاهی مثل عرق بید، عرق خطمی، مخلوط مساوی عرق های شاه تره و کاسنی. حتی می توان از این عرقیات، در این فصل به جای آب آشامیدنی استفاده کرد.
د- فعالیت بدنی
فعالیت بدنی باید در حد متوسط باشد تا به دفع مواد زائد کمک کند. اگر ورزش و فعاليت سنگين انجام دهيم، گرماى زیادی در بدن تولید می شود که موجب حرکت بیشتر اخلاط در بدن می گردد. به علاوه فعالیت بدنی کم نیز فایده ای برای بدن ندارد.
بهترین زمان ورزش کردن در بهار، یکی دو ساعت بعد از طلوع آفتاب است تا از سویی سرمای صبحگاهی تعدیل شده باشد و از سویی، گرمای میانه روز غلبه نکرده باشد.
هـ - لباس
براساس متون طب سنتی ایران، در فصل بهار، پوشیدن لباس هایی با جنس کتان بهترین نوع پوشش است. چرا که این نوع پارچه به لحاظ مزاج و طبع، سازگاری زیادی با فصل بهار دارد. البته كرباس نرم نيز توصيه شده است.
تدابیر بهاری و کودکان
از آنجا که بدن کودکان در مقایسه با بزرگسالان سیستم ایمنی و مزاج ضعیف تری دارد، بنابراین پاکسازی بهاره در آن ها ضرورت بیشتری پیدا می کند. چرا که رعایت این پاکسازی و حفظ نکات و تدابیر طب سنتی ویژه فصل بهار به آن ها کمک می کند در مجاورت افراد مبتلا به بیماری های ویروسی مثل آبله مرغان، اوریون، سرخک و سرخجه یا بیمار نشوند یا اگر بیمار شدند، یک بیماری آرام و کم دردسر را پشت سر بگذارند. علاوه بر این، متخصصان و درمانگران طب سنتی به والدین توصیه می کنند در این فصل به کودکان شان غذاهای پر ادویه ندهند و تا ممکن است از مصرف ترشی و غذاهای محرک و خوراکی هایی که طبع آن ها سرد است، دور نگه دارند.
طب سنتی اسلامی بر پاک سازی بدن از مواد زائدی که از خوردن غذاهای انرژی زا و گرم در فصل زمستان ایجاد شده اند و با گرم شدن تدریجی هوا در بهار و تابستان تبدیل به سموم و مواد شدیداً مضر می شوند، تاکید دارد.
به همین منظور برای لذت بردن از طراوت بهاری و جلوگیری از سستی و افزایش غلظت خون، پیش رفتن به سمت یک رژیم غذایی سبک را توصیه می کنند.
در فصل بهار وعده های غذایی سبک و زود هضمی داشته باشید: سبک ترین رژیم غذایی در طی سال را باید در فصل بهار داشته باشیم.
از میوه ها و سبزیجات فصلی استفاده کنید: دیدگاهی وجود دارد که میوه ها و سبزیجات را باید متناسب با فصل رویش آنها مصرف نمود. براساس این نظریه مصرف میوه ها و سبزیجات هر فصل در همان فصل می تواند بیش از پیش مفید باشد و به پاک سازی بدن از سموم تجمع یافته کمک کند.
برنامه غذایی و خواب منظمی داشته باشید: بر اساس نظریه های طب سنتی نظم برنامه غذایی و ساعت خواب به هنگام تغییر فصل که بدن نسبت به تغییرات محیطی حساس تر می شود و بیشتر در معرض سرماخوردگی قرار می گیرد توصیه می شود.
تغییر در رژیم غذایی آلرژی فصل بهار را کاهش می دهد:
تغییر صحیح در رژیم غذایی می تواند در بهبود حملات آلرژی ها موثر باشد. بهار با گرمتر شدن هوا می تواند فصلی آزاردهنده و ناخوشایند برای بسیاری از افراد مبتلابه آلرژی باشد. اگر شما یا کسی از دوستان و بستگانتان با فرا رسیدن این فصل با مشکلاتی چون عطسه زیاد، خارش چشم، تنگی تنفس، سوزش و خارش پوست و سایر علائم حساسیت مواجه هستید، باید بدانید که علت این مشکلات و یا تشدید شدن آنها می تواند عادات تغذیه ای نامتعادل باشد. مصرف پیاز و سیر موجب افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن می شود و مصرف آن از آلرژی های فصل بهار پیشگيری می کند. پیاز به علت داشتن ماده ای به نام کوئرستین مانند یک ضد آلرژی عمل می کند و خوردن مرتب آن به افرادی که به گرده گیاهان در فصل بهار حساسیت دارند، کمک فراوانی می کند. سیر نیز تقویت کننده بسیار قوی سیستم ایمنی بدن است و به عنوان یک ماده غذایی ضد باکتری، ضد ویروس و سرطان موجب افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن می شود.
سایت هوشمند طب سنتی بوعلی با هدف ارتقای سلامت طبیعی بر اساس طب شیخ الرئیس ابوعلی سینا و نیز رفاه هرچه بیشتر محققان، حکمای طب سنتی، پزشکان، بیماران و تمام علاقمندان به طب ابن سینا راه اندازی شده است. این سایت، توسط الگوریتم های هوش مصنوعی، خدمات و تسهیلات ویژه ای را در حوزه سلامت، برای اعضای خود در نظر گرفته است. این خدمات و تسهیلات بر اساس تاریخ و زمان، ایام هفته، فصل ها، موقعیت جغرافیایی و منطقه ای، ایالت، شهر، زبان، جنسیت، مزاج، گروه خون و شرایط سنی و جسمی بازدید کننده و نیز بر اساس دستگاهی که به وسیله آن، وارد سایت شده ارائه می شود.